Wist je dat deze mensen tegelijkertijd leefden?
Massavernietigingswapens zijn onderverdeeld in drie hoofdgroepen: nucleaire, chemische en biologische wapens, die allemaal in staat zijn om op grote schaal willekeurige schade aan te richten.
Massavernietigingswapens kunnen leiden tot grote aantallen burgerslachtoffers, vernietiging van infrastructuur en langdurige milieuschade. Doordat ze catastrofale schade kunnen aanrichten, staan ze centraal in de mondiale veiligheidsproblematiek en worden internationale inspanningen om het gebruik ervan te reguleren of uit te bannen, aangewakkerd.
Het Verdrag inzake de niet-verspreiding van kernwapens, of het Non-Proliferatieverdrag (NPV), is een belangrijke internationale overeenkomst die de verspreiding van kernwapens en nucleaire technologie moet voorkomen. Het verdrag werd in 1970 van kracht en bevordert ontwapening en het vreedzame gebruik van kernenergie. Landen die kernwapenarsenalen bezitten maar het NPV hebben ondertekend, zijn verplicht om dergelijke programma's uiteindelijk te ontmantelen.
Onder het Non-Proliferatieverdrag zijn er vijf landen erkend als kernwapenbezitters: de Verenigde Staten, Rusland, China, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Deze landen mogen hun kernwapenarsenaal behouden terwijl ze werken aan ontwapening.
Het Verdrag Chemische Wapens is een internationaal verdrag dat de productie, de aanleg van voorraden en het gebruik van chemische wapens verbiedt. Het werd in 1997 van kracht en de ondertekenende landen moeten hun voorraden chemische wapens vernietigen en zich houden aan strenge maatregelen om ervoor te zorgen dat dergelijke wapens niet worden verspreid of gebruikt in oorlogsvoering.
Het Verdrag Biologische Wapens verbiedt de ontwikkeling, productie en opslag van biologische en giftige wapens. Het verdrag werd in 1972 aangenomen en is een belangrijke stap in het beheersen van biologische bedreigingen in oorlogsvoering en het voorkomen van de opzettelijke verspreiding van ziekten.
Door de geschiedenis heen hebben ongeveer 40 landen in de wereld massavernietigingswapens ontwikkeld, in hun bezit gehad of geprobeerd te maken, en sommige van hen bezitten tot op de dag van vandaag nog steeds zulke wapens. Laten we eens kijken welke landen dat zijn.
Albanië had ooit een voorraad aan chemische wapens (voornamelijk mosterdgas) die het in 2003 heeft opgegeven. Onder het Verdrag Chemische Wapens vernietigde het land zijn hele arsenaal binnen tien jaar en tot op heden zijn er geen nucleaire, biologische of chemische wapenprogramma's bekend binnen de grenzen van het land.
Er wordt aangenomen dat Algerije in de jaren '80 met hulp van China nucleaire capaciteiten heeft onderzocht. Het land heeft nu echter het Non-proliferatieverdrag en het Verdrag Chemische Wapens ondertekend en doet als zodanig alleen vreedzaam nucleair onderzoek zonder bekende massavernietigingswapens.
Tijdens de militaire dictatuur in het begin van de jaren '80 startte Argentinië een kernwapenprogramma, maar onder het democratische bewind in 1983 stopte het daarmee. Het land ondertekende het Non-proliferatieverdrag in 1995 en richt zich sindsdien op civiele nucleaire technologie. Naast kernwapens heeft Argentinië nooit chemische of biologische wapens bezeten.
Australië heeft nooit nucleaire, chemische of biologische wapens binnen zijn grenzen ontwikkeld, hoewel het in het verleden wel belangrijk wapenonderzoek heeft gedaan. Het land heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog ook chemische wapens opgeslagen die afkomstig waren uit de Verenigde Staten en Groot-Brittannië, hoewel ze daarna grondig zijn verwijderd. Het land bezit nu geen massavernietigingswapens.
In de jaren '70 en '80 voerde Brazilië een geheim kernwapenprogramma uit tijdens de militaire dictatuur, maar het programma werd in de jaren '90 onder burgerleiderschap ontmanteld. Hoewel het land een aantal belangrijke technologieën heeft die gebruikt worden bij de productie van kernwapens, bestaan deze niet binnen de landsgrenzen. Hetzelfde geldt voor biologische en chemische wapens.
Op de Balkan had Bulgarije ooit een belangrijk programma en fabriek voor chemische wapens, hoewel veel informatie daarover nauwelijks te verkrijgen is. Sinds 2016 heeft het land geen massavernietigingswapens meer en de enige bekende chemische wapenfabriek produceert nu chemicaliën voor civiele doeleinden.
Canada speelde tijdens beide wereldoorlogen een belangrijke rol als producent en ontwikkelaar van verschillende massavernietigingswapens, waaronder chemische, biologische en nucleaire wapens. Het land heeft vooral een tumultueuze geschiedenis gehad met chemische wapens, waarbij verschillende soldaten werden blootgesteld aan chemische stoffen die blijvend letsel veroorzaakten, zoals mosterdgas.
Het land had ooit een onderzoeksprogramma naar biologische oorlogsvoering in het midden van de 20ste eeuw, maar dit is inmiddels ontmanteld. Canada leverde ook uraniumerts voor de bouw van de atoombom die in 1945 op Hiroshima werd gegooid. Vandaag de dag bezit het land voor zover bekend geen massavernietigingswapens.
China is één van de slechts acht landen ter wereld die op dit moment over kernwapens beschikken. Het land testte zijn eerste kernwapen in 1964 en heeft sindsdien zowel nucleaire als chemische wapenprogramma's ontwikkeld. Deskundigen schatten dat China ongeveer 500 kernkoppen in zijn bezit heeft.
China's biologische wapenprogramma was naar verluidt actief in de jaren '80, maar het land heeft het Verdrag Biologische Wapens ondertekend. Veel regeringen over de hele wereld geloven echter dat het land zijn programma nog steeds in het geheim uitvoert.
Egypte werkte in de jaren '60 en '70 aan nucleaire en chemische wapens en gebruikte fosgeen en mosterdgas in de burgeroorlog in Noord-Jemen. Egypte heeft in 1972 het Verdrag Biologische Wapens ondertekend, maar weigerde het Verdrag Chemische Wapens of het Non-proliferatieverdrag te ondertekenen, waardoor de wapencapaciteiten van het land onbekend zijn. Egypte wordt ervan verdacht een voorraad chemische wapens te hebben.
Frankrijk ontwikkelde kernwapens in de jaren '60 en is het enige land in de Europese Unie dat nog steeds een onafhankelijk nucleair afschrikmiddel heeft. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikte het land niet-dodelijk traangas als chemisch wapen, hoewel Frankrijk nu geen biologische of chemische wapens bezit.
Hoewel Duitsland de middelen en de technische capaciteit heeft om massavernietigingswapens te produceren, heeft het land daarvan afgezien sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. Het allereerste zenuwgas werd in 1937 geproduceerd door een Duitse onderzoeker en werd tijdens de oorlog opgeslagen (maar nooit gebruikt).
Hoewel India geen biologische of chemische wapens heeft, is het land één van de acht landen met kernwapens. Het nucleaire programma begon al in de jaren '40 en in die tijd werd de vijfde atoombom ter wereld getest. En hoewel het een verklaard beleid heeft van “geen eerste gebruik” van kernwapens, heeft het land het Non-Proliferatieverdrag niet ondertekend.
Iran bezit op dit moment geen bekende massavernietigingswapens, hoewel veel regeringen vermoeden dat het land nucleaire technologie binnen zijn grenzen ontwikkelt, ondanks het feit dat het land het Non-proliferatieverdrag heeft ondertekend. Iran heeft ook het Verdrag Chemische Wapens en het Verdrag Biologische Wapens ondertekend.
Irak ontwikkelde onder Saddam Hoessein uitgebreide chemische en biologische wapens en gebruikte deze dan ook in de jaren '80. De programma's voor massavernietigingswapens werden ontmanteld na de Golfoorlog en tijdens de invasie door de Verenigde Staten in 2003. Irak heeft nu belangrijke non-proliferatieverdragen voor massavernietigingswapens ondertekend en bezit voor zover bekend geen wapens.
Israël is één van de weinige landen ter wereld die een dubbelzinnig beleid voert als het gaat om wapenbezit. Daarom wordt algemeen aangenomen dat het land nucleaire, biologische en chemische wapens bezit, hoewel het land dit nooit heeft bevestigd of ontkend.
Italië ontving Amerikaanse kernwapens tijdens de Koude Oorlog als onderdeel van NAVO's nucleaire regeling, maar heeft geen eigen kernwapenarsenaal. Eind jaren '60 en begin jaren '70 probeerde het land zijn eigen kernwapens te ontwikkelen, maar uiteindelijk werd dit verboden vanwege de rol van het land tijdens de Tweede Wereldoorlog. Italië ontvangt nog steeds kernwapens van andere landen.
Ondanks het vermogen van Japan om kernwapens te produceren, heeft het land zich fel verzet tegen de ontwikkeling ervan, vooral na de bombardementen op Hiroshima en Nagasaki in 1945. Japan beschikte vroeger over chemische en biologische wapens, maar heeft zich sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog sterk verzet tegen de ontwikkeling ervan.
Kazachstan erfde een grote voorraad kernwapens na de ineenstorting van de Sovjet-Unie in 1991 en werd de op drie na grootste kernmogendheid ter wereld. Het land deed er echter vrijwillig afstand van en sloot zich aan bij het Non- Non-proliferatieverdrag. Kazachstan heeft voor zover bekend geen biologische of chemische wapenprogramma's.
Nadat Muammar Kadhafi in 1969 de macht over Libië overnam, werkte het land actief aan programma's voor nucleaire, chemische en biologische wapens. In 2003 zag Libië af van massavernietigingswapens en ontmantelde het al zijn programma's onder internationaal toezicht. Het land sloot zich ook aan bij het Verdrag Chemische Wapens en vernietigde zijn voorraden chemische wapens.
Mexico bezit geen massavernietigingswapens, maar heeft wél de capaciteit om een kernwapenarsenaal te produceren. Het land heeft echter afstand gedaan van zulke wapens en speelde een belangrijke rol bij het instellen van Latijns-Amerika als kernwapenvrije zone door middel van het Verdrag van Tlatelolco.
Myanmar werd in het verleden verdacht van het ontwikkelen van chemische en nucleaire wapens, maar er is weinig bewijs dat deze beweringen ondersteunt. Myanmar heeft het Verdrag Biologische Wapens ondertekend, maar het heeft het Verdrag Chemische Wapens niet geratificeerd.
Nederland bezit geen massavernietigingswapens, maar biedt onderdak aan Amerikaanse kernwapens als onderdeel van de nucleaire regeling van de NAVO. Ons land produceert daarnaast ook de onderdelen die nodig zijn om chemische wapens te maken, die in het verleden zijn geleverd aan de Verenigde Staten, Israël en Pakistan.
Noord-Korea heeft een aanzienlijke voorraad chemische en biologische wapens en ongeveer 50 kernwapens. Het is één van de enige landen ter wereld dat alle drie de soorten massavernietigingswapens in zijn bezit heeft en daarom zijn er veel sancties tegen het land ingesteld.
Pakistan ontwikkelde kernwapens als reactie op het Indiase nucleaire programma en voerde uiteindelijk zijn eerste kernproef uit in 1998. Het land heeft het Non-proliferatieverdrag niet ondertekend en beschikt over een aanzienlijk kernwapenarsenaal. Pakistan heeft het gebruik van biologische of chemische wapens afgewezen.
De Filippijnen hebben nooit massavernietigingswapens in hun bezit gehad, hoewel het land in 1958 wel een eigen nucleair programma opstartte dat zonder succes beëindigd werd. De Filippijnen staan erom bekend dat ze pleiten voor een kernwapenvrij Zuidoost-Azië.
Polen werd tijdens de Koude Oorlog door de Sovjet-Unie gebruikt om kernkoppen op te slaan, maar heeft deze na toetreding tot het Verdrag Chemische Wapens ontmanteld. Het land heeft geen wapens binnen zijn grenzen.
Gedurende zijn bestaan gebruikte Rhodesië ( het huidige Zimbabwe) veel chemische en biologische middelen. Het land werd ook beschuldigd van het gebruik van chemische wapens tegen opstandelingen. Zimbabwe heeft nu het Non-proliferatieverdrag en het Verdrag Chemische Wapens ondertekend en bezit geen massavernietigingswapens.
Roemenië had een bescheiden chemisch wapenprogramma, dat begon in de jaren '60 tijdens de Koude Oorlog, maar dit werd ontmanteld nadat het land zich in de jaren '90 aansloot bij het Verdrag Chemische Wapens. Het land heeft geen kernwapens en heeft het Non-proliferatieverdrag ondertekend, waarbij de nadruk ligt op de ontwikkeling van vreedzame kernenergie.
Afgezien van Noord-Korea, is Rusland de enige natie ter wereld die beschikt over een volledig scala aan massavernietigingswapens, waaronder chemische, biologische en nucleaire wapens vallen. De meeste hiervan zijn geërfd na de val van de Sovjet-Unie en het land heeft nu het grootste aantal kernwapens ter wereld.
De Sovjet-Unie beheerde in het geheim een aantal van de grootste en meest geavanceerde biologische wapenprogramma's ter wereld, die begonnen in de jaren '20 van de vorige eeuw. De Russische Federatie bezit nog steeds chemische en biologische wapens, ondanks het feit dat ze de verdragen heeft ondertekend die deze wapens verbieden.
Saoedi-Arabië heeft onderzocht of het kernwapens kan verwerven, vooral als reactie op de nucleaire ambities van Iran, maar heeft deze nog niet ontwikkeld. Het land heeft het Non-proliferatieverdrag en het Verdrag Chemische Wapens ondertekend, maar wordt ervan verdacht kernwapens te willen verwerven door mogelijke toekomstige samenwerking met Pakistan.
Vanaf de jaren '60 ontwikkelde Zuid-Afrika meerdere wapenprogramma's voor nucleaire, biologische en chemische wapens, maar ontmantelde deze vrijwillig in de vroege jaren '90 onder Nelson Mandela, waarmee het het eerste land was dat dit deed. Het land sloot zich aan bij het Non-proliferatieverdrag en het Verdrag Chemische Wapens en pleitte voor non-proliferatie en ontwapening.
Zuid-Korea heeft nooit massavernietigingswapens ontwikkeld, maar werd er in de jaren '70 van verdacht een kernwapenprogramma te hebben. Het land vertrouwt voor zijn veiligheid op de nucleaire paraplu van de Verenigde Staten en heeft het Non-proliferatieverdrag en het Verdrag Chemische Wapens ondertekend.
Spanje bezit geen massavernietigingswapens, maar het land heeft in de jaren '60 wel geprobeerd een eigen nucleair programma te ontwikkelen, dat bekend staat als Project Islero. Vandaag de dag neemt Spanje deel aan de nucleaire regeling van de NAVO, maar heeft het geen eigen arsenaal.
Tussen de jaren '40 en '50 onderzocht Zweden de ontwikkeling van nucleaire en chemische wapens, maar liet deze plannen varen ten gunste van non-proliferatie. Het land ontwikkelde mosterdgas, maar dit werd in de jaren '70 stopgezet.
Zwitserland begon met de ontwikkeling van kernwapens tijdens de Koude Oorlog na de bombardementen op Hiroshima en Nagasaki, maar koos ervoor om er niet mee door te gaan. Het land heeft nooit interesse gehad in biologische wapens, maar in 1937 werd een geheim programma gestart om chemische wapens te ontwikkelen. Dit is sindsdien ontmanteld.
Syrië ontwikkelde chemische wapens in de jaren '70 en gebruikte ze in de burgeroorlog. Het land sloot zich in 2013 aan bij het Verdrag Chemische Wapens en stemde er onder internationale druk mee in zijn chemische wapens te ontmantelen, hoewel er twijfel bestaat of Syrië zijn verplichtingen wel volledig nakomt. Het land wordt er ook van verdacht kernwapens te bezitten, maar dit is niet bevestigd.
Taiwan onderzocht de ontwikkeling van kernwapens in de jaren '60, maar stopte eind jaren '80 onder druk van de Verenigde Staten met het programma. Taiwan houdt zich aan het Non-proliferatieverdrag en richt zich op vreedzame kernenergie, hoewel het kwetsbaar blijft voor mogelijke dreigingen vanuit China.
Oekraïne erfde kernwapens na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, maar deed er in 1994 afstand van onder het Memorandum van Boedapest. Het land heeft momenteel het Non-proliferatieverdrag en het Verdrag Chemische Wapens ondertekend en ondersteunt non-proliferatie en wereldwijde ontwapening.
Het Verenigd Koninkrijk heeft een lange geschiedenis van bezit van verschillende nucleaire, chemische en biologische wapens. Het was het derde land dat kernwapens ontwikkelde en testte in de jaren '50 en heeft nog steeds een onafhankelijke nucleaire afschrikking.
Het Verenigd Koninkrijk stond erom bekend chemische wapens te gebruiken tegen Duitsland tijdens de Eerste Wereldoorlog. Deze wapens bestonden uit chloor, fosgeen en mosterdgas. Het land bezit geen bekende chemische wapens meer en ook geen biologische wapens.
Het is bekend dat de Verenigde Staten in de loop van hun geschiedenis alle drie de soorten massavernietigingswapens hebben bezeten. Het land heeft niet alleen kernwapens uitgevonden, maar het is ook de enige natie ter wereld die zulke wapens tegen een ander land heeft gebruikt, toen in 1945 atoombommen werden afgeworpen boven de Japanse steden Hiroshima en Nagasaki.
Door de geschiedenis heen heeft de VS meerdere biologische wapens losgelaten op burgers om de effecten ervan te bestuderen. Het land blijft biologische wapens ontwikkelen ter verdediging in plaats van als aanvalswapen.
De Verenigde Staten ontwikkelden al chemische wapens in 1917. Voordat het chemische wapenprogramma in 1990 werd beëindigd, zette het land deze wapens in tijdens de Eerste Wereldoorlog. Sindsdien hebben de Verenigde Staten het gebruik van chemische wapens in oorlogsvoering afgewezen en hun voorraden verwijderd.
Bronnen: (Federation of American Scientists) (Arms Control Association) (Britannica) (Statista)
Gedurende de hele moderne geschiedenis hebben massavernietigingswapens een schaduw over de beschaving geworpen. Tussen nucleaire, chemische en biologische wapens hebben landen lang geprobeerd om deze verschrikkelijke uitvindingen te gebruiken in hun machtsstrijd, als afschrikmiddel of simpelweg om te overleven. Sommige landen hebben hun eigen massavernietigingswapens met succes ingezet in tijden van oorlog, terwijl andere landen ze helemaal niet hebben ingezet.
Welke landen hebben in het verleden massavernietigingswapens ontwikkeld? Welke bezitten ze op dit moment? En welke landen hebben geprobeerd ze te gebruiken, maar zijn daar niet in geslaagd? Klik door deze galerij om erachter te komen.
Landen met massavernietigingswapens. Heeft Nederland ze ook?
Dodelijke uitvindingen die menselijke conflicten alleen maar verergerd hebben
LIFESTYLE Lifestyle
Gedurende de hele moderne geschiedenis hebben massavernietigingswapens een schaduw over de beschaving geworpen. Tussen nucleaire, chemische en biologische wapens hebben landen lang geprobeerd om deze verschrikkelijke uitvindingen te gebruiken in hun machtsstrijd, als afschrikmiddel of simpelweg om te overleven. Sommige landen hebben hun eigen massavernietigingswapens met succes ingezet in tijden van oorlog, terwijl andere landen ze helemaal niet hebben ingezet.
Welke landen hebben in het verleden massavernietigingswapens ontwikkeld? Welke bezitten ze op dit moment? En welke landen hebben geprobeerd ze te gebruiken, maar zijn daar niet in geslaagd? Klik door deze galerij om erachter te komen.