Wat is er met deze verdwenen naties gebeurd?
Hoe geld wereldwijd rondgaat, hangt af van een aantal financiële instellingen, centrale banken en factoren die invloed hebben op handel, valuta’s en globalisering, en nog veel meer. Voor veel mensen kan het wereldwijde monetaire systeem best abstract en lastig te begrijpen zijn. Hoe is het eigenlijk ontstaan? Wat bepaalt hoe geld zich wereldwijd beweegt? Is de toekomst meer van hetzelfde, of is er een alternatief dat echt de concurrentie met het huidige systeem aangaat?
Klik verder om er meer over te leren!
Het wereldwijde geldsysteem bestaat uit overheden, financiële instellingen en handelssystemen die ervoor zorgen dat alles draait.
Wat maakt het wereldwijde monetaire systeem? Valuta’s, de valutamarkt, handel, investeringen, banken en internationale organisaties.
Belangrijke factoren zoals technologie, globalisering, beleidsmaatregelen en politieke contexten vormen het systeem en beïnvloeden de schommelingen ervan.
Geld stroomt tussen landen en markten, goederen en diensten worden naadloos uitgewisseld, en er worden investeringen gedaan.
Hoe zijn we hier terechtgekomen? Jaren van gesprekken, die culmineerden aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, leidden tot een bijeenkomst van de Verenigde Naties, destijds bestaande uit 44 landen, in Bretton Woods, New Hampshire, in 1944.
John Maynard Keynes (hier rechts afgebeeld), destijds adviseur van het Britse ministerie van Financiën, stelde dat een wereldwijde centrale bank nodig was als een autoriteit om onevenwichtigheden tussen landen en economieën te beheren.
De aanwezigen van de bijeenkomst pleitten voor de oprichting van een wereldwijd monetaire systeem dat de starheid van het vorige systeem vermeed en samenwerking tussen de landen bevorderde. Dit is nog steeds het referentiepunt van ons huidige monetaire systeem.
Deze bijeenkomst leidde tot de oprichting van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank Groep, die na de Tweede Wereldoorlog fondsen verstrekte voor wederopbouw en ontwikkeling.
Internationale betalingen werden gedaan in Amerikaanse dollars, en de Amerikaanse dollar was omwisselbaar naar goud tegen een vaste wisselkoers ($1 per gram goud).
Dit systeem, bekend als het Bretton Woods-systeem, was volledig operationeel. Tot het moment dat de door buitenlandse handen vastgehouden dollars de goudvoorraad van Amerika overtroffen. Hoe gebeurde dat?
Eurodollars, ook wel offshore dollars genoemd, zijn geldbedragen die bedrijven op bankrekeningen buiten de VS storten. Ze hebben eigenlijk niks te maken met de Euro of de EU. Het zijn gewoon middelen die gebruikt worden voor internationale handel.
De Eurodollar is veel ouder dan de Euro. Het komt van het telexadres van een van de eerste banken die geld gebruikten van buiten de VS (om te lenen) tussen niet-Amerikanen en/of bedrijven die weinig of geen band met de VS hadden.
Wat maakt deze dollars zo aantrekkelijk? Het gebruik ervan in internationale handel is handig omdat ze niet gereguleerd worden door Amerikaanse autoriteiten. Ze zijn minder beperkt in hun gebruik op de wereldmarkt.
Na de Tweede Wereldoorlog had de VS veel controle over de dollar. Bedrijven begonnen hun Amerikaanse dollars in Europese banken te storten om Amerikaanse toezicht te vermijden. Zo konden ze transacties uitvoeren zonder de controle van de Amerikaanse overheid en het risico van sancties te ontlopen.
In de jaren '70 begonnen zowel financiële instellingen als overheden dit soort 'schaduwbankieren' te gebruiken voor witwassen, belastingontwijking en andere dubieuze financiële praktijken.
Dit leidde tot een enorm ongereguleerde geldstroom die discussies op gang bracht over corruptie en financiële instabiliteit. Eurodollars waren zelfs een belangrijke factor in de verwoestende financiële marktramp in 2008.
Het begrijpen van het Eurodollarsysteem en de rol ervan in het wereldwijde financiële systeem is belangrijk omdat het 'commerciële belangen, macro-economie en geopolitiek combineert'.
Het is nog eens goed om te benadrukken dat dollars in het Amerikaanse financiële systeem in de jaren '60 "aanspraken op het goud van Amerika" waren. Simpel gezegd, de dollars waren gekoppeld aan goud: $1 per gram goud.
De druk op de 'kern van het wereldwijde geldsysteem', namelijk de Amerikaanse goudreserves, begon op te lopen. Terwijl het offshore dollarbedrijf eigenlijk zelfvoorzienend was.
De Amerikaanse goudreserves daalden in 1968 naar $10,7 miljard. De crisis dwong de VS om de verkoop van goud aan centrale banken te beperken. Alle andere aankopen werden tegen hogere tarieven gedaan via de London Gold Pool.
In 1969 devalueerden zowel Frankrijk als Duitsland hun valuta. De druk op de Amerikaanse goudreserves was overweldigend. In 1971 schorste de toenmalige Amerikaanse president Richard Nixon de omzetting van dollars naar goud.
Niet lang daarna kwamen belangrijke spelers in de wereldeconomie samen in Washington, DC, om het Bretton Woods-systeem opnieuw in te stellen en zo de dollar met ongeveer 11% te devalueren.
Het plan was niet ambitieus genoeg voor de crisis die op de loer lag. In 1972 schoten de inflatie en de goudprijzen omhoog. De dollar werd nog eens met 10% gedevalueerd. De inflatie steeg nog verder.
Deze cyclus ging door totdat het systeem zichzelf niet meer kon houden. Vaste wisselkoersen wereldwijd bleken niet te werken, waardoor alle valuta’s gingen zweven.
Wat betekent het als we zeggen dat een valuta zweeft? In plaats van gecontroleerd te worden door de regering of centrale bank van een land, wordt het bepaald door de vraag en aanbod op de markt.
Om het Eurodollarsysteem verder te legitimeren, gaven de Amerikaanse financiële autoriteiten het systeem veel steun. Sterker nog, ze boden liquiditeit in dollars aan offshorebanken.
Experts zeggen dat cryptocurrency wel eens concurrentie kan bieden voor de Eurodollar, vooral stablecoin. Stablecoin wordt gezien, zoals de naam al zegt, als de meest stabiele cryptocurrency omdat het gekoppeld is aan een valuta (meestal de Amerikaanse dollar) of een grondstof (zoals goud).
Hoewel stablecoin een relatief kleine speler is in de cryptowereld vergeleken met andere cryptocurrencies, vervult het een rol die vergelijkbaar is met die van Eurodollars op de wereldwijde handelsmarkt. Stablecoins, net als Eurodollars, worden verhandeld tegen de waarde van de Amerikaanse dollar, zonder het risico van waardevermindering.
Historicus en econoom Adam Tooze zegt dat het Eurodollarsysteem eigenlijk te groot is om te falen, niet alleen vanwege de vele institutionele verbanden, maar ook door de relevante historische achtergrond.
Zie ook: Hoe dik is de bankrekening van deze BN'ers?
Bronnen: (Study.com) (Adam Tooze) (National Bureau of Economic Research) (Vox) (Luxembourg Centre for Contemporary and Digital History)
De toekomst van geld wereldwijd
Eurodollars, crypto en de Amerikaanse dollar
LIFESTYLE Valuta
Hoe geld wereldwijd rondgaat, hangt af van een aantal financiële instellingen, centrale banken en factoren die invloed hebben op handel, valuta’s en globalisering, en nog veel meer. Voor veel mensen kan het wereldwijde monetaire systeem best abstract en lastig te begrijpen zijn. Hoe is het eigenlijk ontstaan? Wat bepaalt hoe geld zich wereldwijd beweegt? Is de toekomst meer van hetzelfde, of is er een alternatief dat echt de concurrentie met het huidige systeem aangaat?
Klik verder om er meer over te leren!