Elke zomer lijken er hitterecords te sneuvelen en gezien de opwarming van de aarde is het logisch dat er zelfs in ons land steeds meer dagen van extreme hitte zijn. Het is niet alleen slecht voor de natuur, er vallen ieder jaar ook steeds meer doden door de hoge temperaturen. Zo vielen er tijdens de hete zomer van 2023, 62.000 doden in Europa.
Hoe kan het eigenlijk dat een lichaam het begeeft door hitte? Je ontdekt het als je verderklikt.
De gemiddelde temperatuur van de mens ligt rond 37°C. De temperatuur kan echter variëren tussen 36,1°C en 37,2°C .
Een lichaamstemperatuur van meer dan 38°C (100,4°F) wordt beschouwd als koorts. Dit is een reactie van ons immuunsysteem, meestal op een infectie of ziekte.
Ons lichaam heeft thermoregulerende mechanismen, waarvan zweten er één is. Maar er zijn nog een paar andere manieren waarop ons lichaam ons op een gezonde temperatuur probeert te houden.
Het allereerste wat er gebeurt als het te warm is, is dat je hersenen berichten naar je zweetklieren sturen om de zweetproductie te verhogen.
Daarbij wordt meer bloed naar de huid gepompt, wat wordt bereikt door een verhoging van de hartslag.
Door meer bloed naar de huid te pompen, zullen organen zoals de nieren, lever en darmen minder bloedtoevoer hebben.
De impact van zuurstofrijk bloed dat van vitale organen naar de huid wordt afgeleid, kan leiden tot orgaanfalen omdat deze hypoxisch (zuurstofarm) worden.
"Wanneer je een hitteberoerte krijgt, wordt het lichaam zo heet dat het eiwitten begint te denatureren (uiteenvallen), waardoor het je lichaamstemperatuur niet meer kan regelen en belangrijke organen kunnen falen," aldus Mike Tipton, professor aan de Universiteit van Portsmouth.
"Je hebt meer kans op een hartaanval omdat je cardiovasculaire systeem harder zijn best moet doen om bloed naar je weefsels te transporteren dan wanneer het koel is," voegt Tipton toe.
Het klinkt misschien contraproductief, maar het lichaam doet er juist alles aan om de huid warmer te krijgen dan de buitentemperatuur.
Het doel is om een fenomeen van warmteoverdracht te creëren dat convectie wordt genoemd en dat dus helpt om de warmte van je af te voeren. Dit kan een zwak hart echter extra belasten.
Overmatige hitte kan leiden tot verschillende stadia van hitteziekte, als volgt (op basis van toenemende ernst): zonnebrand, flauwvallen, uitputting en hitteberoerte.
Dit is het moment waarop een hitteberoerte optreedt. Wanneer ons lichaam niet in staat is om zichzelf af te koelen, begint onze interne temperatuur te stijgen van onze basiswaarde tot ergens dichter bij 40°C of 40,5°C.
Deze temperatuurstijging heeft vervolgens invloed op de hersenen. Dit kan eerst aanvoelen als een doffe hoofdpijn, maar het kan ernstig worden als het hersenweefsel opzwelt.
Duizeligheid, verwarring, bewustzijnsverlies en zelfs een hersenbloeding kunnen het gevolg zijn.
We hebben een barrière in onze darmen die bacteriën ervan weerhoudt onze bloedbaan binnen te dringen. Wanneer ons lichaam zulke extreme temperaturen bereikt, stopt het met zijn werk.
Hierdoor komen endotoxinen vrij in de bloedbaan, dat waarschijnlijk een ontstekingsreactie van je immuunsysteem uitlokt.
Omdat het meeste onderzoek is uitgevoerd op mensen die daadwerkelijk zijn overleden aan een hitteberoerte en op dieren in laboratoria, is er nog steeds veel dat we niet weten.
Hoewel extreme hitte zeker dodelijk kan zijn voor iedereen, wordt aangenomen dat baby's en 65-plussers een groter risico lopen.
Mensen met lagere inkomens, die vaker in appartementen wonen zonder toegang tot airconditioning, lopen ook een groter risico.
Ventilatoren worden overal ter wereld gebruikt om mensen koel te houden, maar volgens een onderzoek zijn ze niet geschikt voor alle omstandigheden.
Uit het onderzoek bleek wel dat ventilatoren, bij gebruik in warme, vochtige omstandigheden, effectief waren bij het afkoelen van de lichaamstemperatuur en het verminderen van cardiovasculaire belasting.
Ventilatoren leken echter niet hetzelfde effect te hebben bij droge hitte, waar ze juist het tegenovergestelde effect bleken te hebben, namelijk een verhoging van de lichaamstemperatuur.
Uitdroging is ook een vrij veel voorkomende doodsoorzaak bij hyperthermie. We zweten meer en het bloed wordt dikker, waardoor het risico op stolling toeneemt.
Uitdroging tast onze cognitieve vaardigheden aan, wat betekent dat de hersenen problemen hebben om de juiste signalen naar het lichaam te sturen.
Er zijn een paar stappen die je kunt nemen om koel te blijven tijdens extreme hitte en de risico's te minimaliseren. Dit zijn onder andere binnen blijven (of naar een koele plek gaan met airconditioning, zoals een winkelcentrum).
Blijf gehydrateerd, beperk je blootstelling aan zonnestralen, draag lichte, ademende kleding, vermijd krachtige lichaamsbeweging, eet licht voedsel en neem een lauwe douche.
En vergeet natuurlijk niet om diegenen die meer risico lopen een beetje in de gaten te houden en op de hoogte te blijven van de weersverwachting.
Bronnen: (Sky) (Canada's National Observer) (Annals of Internal Medicine)
Waarom je kunt overlijden door extreme hitte
Dit kan er met je lichaam gebeuren
GEZONDHEID Hitte
Elke zomer lijken er hitterecords te sneuvelen en gezien de opwarming van de aarde is het logisch dat er zelfs in ons land steeds meer dagen van extreme hitte zijn. Het is niet alleen slecht voor de natuur, er vallen ieder jaar ook steeds meer doden door de hoge temperaturen. Zo vielen er tijdens de hete zomer van 2023, 62.000 doden in Europa.
Hoe kan het eigenlijk dat een lichaam het begeeft door hitte? Je ontdekt het als je verderklikt.