De ecologische, economische en logistieke gevolgen van het verlies van containers
Atheïsme, het geloof dat er geen God is, is wereldwijd in opkomst. Maar wat betekent dit voor verschillende culturen en samenlevingen? Is het gewoon een afwijzing van religie, of iets complexers?
Recente studies laten zien hoe het landschap van atheïsme sterk varieert, van de streng seculiere naties van Europa tot de spiritueel rijke culturen van Azië. Eén specifieke bevinding laat zien dat het niet geloven in God niet noodzakelijkerwijs het geloof in andere bovennatuurlijke fenomenen uitsluit, aangezien de meeste atheïsten en agnosten een of ander bovennatuurlijk geloof aanhangen.
Van historische tot maatschappelijke en technologische verschuivingen, klik door deze galerij om te ontdekken wat mensen over de hele wereld wegdrijft van traditionele ideeën over religie.
Polen blijft een van de meest religieuze landen van Europa, met slechts 1% die zich als atheïst identificeren. Het katholicisme overheerst, hoewel de religieuze praktijk is afgenomen. Het wetboek van strafrecht beschermt religieuze gevoelens, met mogelijke boetes tot 5.000 zloty (€1039) of gevangenisstraf voor het publiekelijk beledigen van religieuze symbolen of plaatsen van eredienst.
Volgens de volkstelling van 2021 is 69,5% van de Oekraïners oosters-orthodox christen en 10,7% moslim. Hoewel religie nog steeds belangrijk is, identificeert 3% zich als atheïst, waarschijnlijk beïnvloed door het communistische verleden van het land.
Litouwen blijft een overwegend katholiek land: in 2021 identificeerde 74% zich als rooms-katholiek. Terwijl 47% zichzelf als religieus beschouwt, is slechts 6% een echte atheïst.
Met 6% atheïsten en 30% niet-religieuzen hebben de Oekraïners te maken gehad met uitdagingen, ook op het gebied van geloof. Uit een onderzoek uit 2023 van het Razumkov Center bleek dat het geloof in God tijdens de oorlog met 29% toenam, terwijl slechts 7% zijn geloof verloor.
Ondanks religieuze conflicten heeft Israël relatief veel niet-religieuze en atheïstische burgers, met naar verluidt 8% overtuigde atheïsten. Volgens de Israëlische krant Haaretz is atheïsme diep geworteld in de Israëlische samenleving. Veel Joden praktiseren enkele religieuze handelingen, maar beschouwen zichzelf als seculier.
Albanië, dat in 1967 onder het communistische regime van Enver Hoxha werd uitgeroepen tot 's werelds eerste atheïstische natie, staat bekend om zijn religieuze tolerantie. Tegenwoordig identificeert 9% van de bevolking zich als atheïst en 30% als niet-religieus, terwijl Albanese moslims en christenen vreedzaam naast elkaar leven.
Volgens het rapport van het ministerie van Justitie uit 2021 zijn de grootste religieuze groepen in Letland luthers (37%), rooms-katholiek (19%) en Lets-orthodox christelijk (13%). Slechts 9% identificeert zich als atheïst. Atheïsme in Letland wordt vaak in verband gebracht met de Baltisch-Duitse intellectuele invloed, waarbij de nadruk ligt op secularisme en de focus op wereldse zaken.
Ierland blijft overwegend katholiek (69%) en slechts 9% identificeert zich als atheïst, maar recente sociale veranderingen wijzen op een verschuiving weg van traditionele waarden. De invloed van religie blijft echter bestaan: in 2023 valt 88% van de nationale scholen nog onder de katholieke kerk.
Terwijl 10% van de Oostenrijkers zich identificeert als atheïst en 22,4% geen religie aanhangt, blijft het land overwegend katholiek (55%). De religieuze gezindheid is de afgelopen decennia echter afgenomen. Oostenrijkse christenen zijn verplicht om een kerkbelasting te betalen, die wordt berekend als een percentage van hun inkomen.
Terwijl slechts 10% van de Canadezen zich identificeert als overtuigd atheïst, toont de volkstelling van 2021 een aanzienlijke toename van niet-religieuze individuen. Meer dan een derde (37%) identificeert zich als agnost, atheïst of heeft geen religie.
Terwijl 58% van de Esten zich als niet-religieus identificeert, noemt slechts 10% zichzelf atheïst. Velen geloven in geesten of levenskrachten en een groeiend aantal heeft het neopaganisme omarmd. De Lutherse kerk, hoewel de grootste, vertegenwoordigt slechts 13% van de bevolking.
Terwijl slechts 11% van de Britten zich identificeert als atheïst, is 37,8% niet-religieus volgens de volkstelling van 2021. Onderzoekers suggereren dat dit de groei van atheïsme onderschat, omdat veel niet-gelovigen zichzelf niet als atheïst identificeren. Het 2024 Explaining Atheism project geeft aan dat Groot-Brittannië zijn 'eerste atheïstische tijdperk' is ingegaan.
Uit een recent onderzoek is gebleken dat voor het eerst meer Noren (39%) niet in God geloven dan wel (37%). Hoewel 12% zich atheïst noemt, wordt tolerantie tegenover niet-geloof al van jongs af aan bijgebracht. Op de openbare scholen in Noorwegen is een cursus over wereldreligies en filosofieën verplicht, waarbij respect voor alle overtuigingen, inclusief atheïsme, wordt gestimuleerd.
De Australische volkstelling van 2021 laat een aanzienlijke toename zien van niet-religieuze individuen, met 38,9% die zegt geen religie te hebben. Deze trend is vooral sterk onder jongvolwassenen. Hoewel 13% zich identificeert als overtuigd atheïst, suggereert de bredere trend een afname in religieuze gezindheid.
Terwijl 14% van de Duitsers zich identificeert als overtuigd atheïst, bleek uit een onderzoek uit 2012 dat 52% van de Oost-Duitsers zich identificeert als atheïst, vergeleken met 10% in West-Duitsland. In totaal is 46% van de Duitsers niet religieus, waarbij het voormalige Oost-Duitsland wordt beschouwd als de minst religieuze regio ter wereld.
In 2017 geloofde 46% van de Denen niet in God, terwijl 15% met absolute zekerheid geloofde. Hoewel 14% zich als atheïst identificeert, hechten veel Denen nog steeds veel waarde aan de Kerk van Denemarken vanwege haar culturele en historische betekenis. Nu meer dan de helft van de priesters vrouw is, is de kerk progressiever geworden en trekt ze een breder scala aan leden aan.
Het atheïsme in Spanje is de afgelopen tien jaar verdubbeld: 16% identificeert zich nu als atheïst. Uit een onderzoek uit 2018 bleek dat 27% van de Spanjaarden atheïst, agnost of ongelovig is. Onder de Franco-dictatuur werd openlijk atheïsme onderdrukt. Sinds de democratische overgang heeft de vrijheid van godsdienst echter een toename van niet-religieuze overtuigingen mogelijk gemaakt.
Hoewel 17% van de IJslanders zich atheïst noemt, blijft de Lutherse kerk de staatskerk. Het aantal religieuze banden en praktijken is echter afgenomen. Studenten kunnen afzien van religieuze studies en godslastering is geen misdaad. Een groeiend aantal IJslanders wendt zich tot het neo-paganisme en zoekt aansluiting bij de Noorse mythologie en spiritualiteit.
Terwijl 18% van de Zweden zich atheïst noemt, is 55% niet-religieus. De Kerk van Zweden, hoewel officieel erkend, speelt een steeds kleinere rol in de samenleving. Veel Zweden kiezen voor niet-religieuze levensgebeurtenissen, zoals naamgevingsceremonies, in plaats van traditionele kerkelijke rituelen zoals doopceremonies.
In Frankrijk identificeert 21% van de mensen zich als atheïst en 29% is niet-religieus, waardoor het een zeer seculiere natie is. 'Laïcité', een concept dat de scheiding van religie en staat benadrukt, heeft geleid tot strikte beperkingen op religieuze expressie in het openbare leven. De Islam, met meer dan 5 miljoen volgelingen, blijft echter een belangrijke religieuze aanwezigheid in Frankrijk.
In België identificeert 21% van de bevolking zich als atheïst en 43% is niet-religieus. België is een van de meest seculiere landen ter wereld, met sterke overheidssteun voor niet-religieuze overtuigingen en praktijken, volgens het Freedom of Thought Report 2022 van Humanists International.
Hoewel 23% van de Zuid-Koreanen zich atheïst noemt, hangt een aanzienlijk deel nog steeds het protestantisme, boeddhisme en katholicisme aan. Factoren als werkloosheid, hiërarchische religieuze structuren en toenemend smartphonegebruik kunnen echter bijdragen aan de afname van religieus bezoek.
Terwijl 25% van de Tsjechen zich identificeert als atheïst, is 72% niet-religieus. Dit secularisme kan worden teruggevoerd tot de 19e eeuw en het communistische tijdperk. Tsjechen staan zeer positief tegenover sociale kwesties zoals abortus en het homohuwelijk, en ze gaan minder vaak naar religieuze diensten of geloven minder in God dan andere Midden- en Oost-Europese landen.
Terwijl 28% van de ondervraagde Slovenen zich identificeert als atheïst, variëren de schattingen van niet-religieuze individuen van 13% tot 34,8%. Ondanks een historische band met het katholicisme heeft Slovenië het secularisme zien toenemen, terwijl religieuze festivals en tradities cultureel belangrijk blijven, zelfs onder niet-religieuzen.
Uit gegevens blijkt dat 30% van de bevolking van Hongkong 'overtuigd atheïst' is, maar het spirituele landschap in Oost-Azië is genuanceerder. Traditionele Aziatische spirituele praktijken, vaak niet gecategoriseerd als religie in westerse termen, zijn wijdverspreid. 30% van de volwassenen in Hong Kong bidt bijvoorbeeld tot Guanyin, een godheid die wordt geassocieerd met compassie, of vereert Guanyin.
Hoewel 21% van de Taiwanezen zich atheïst noemt, is het spirituele landschap in de regio complexer. Uit gegevens blijkt dat 46% tot Boeddha bidt of Boeddha eert en 87% in karma gelooft. Hoewel religie voor velen niet centraal staat in het dagelijks leven, blijven spirituele overtuigingen en praktijken belangrijk.
De Chinese Communistische Partij promoot atheïsme en strenge overheidsregels hebben open religieuze praktijken onderdrukt. Naar verluidt bedraagt het aantal 'overtuigde atheïsten' 67%. Desondanks zijn spirituele praktijken die verband houden met boeddhisme, taoïsme en confucianisme nog steeds gebruikelijk.
Zie ook: Deze beroemdheden geloven niet in God
Bronnen: (World Population Review) (BBC) (The Guardian) (US Department of State Report on Religious Freedom) (Pew Research Center)
In 2022 telde Nederland voor het eerst meer niet gelovigen dan gelovigen. 58% van de Nederlanders vanaf 15 jaar zou geen religie aanhangen, aldus het CBS. 14% daarvan zou zich als atheïst identificeren.
De meest atheïstische landen ter wereld
De complexiteit van geloof en atheïsme wereldwijd
LIFESTYLE Atheist
Atheïsme, het geloof dat er geen God is, is wereldwijd in opkomst. Maar wat betekent dit voor verschillende culturen en samenlevingen? Is het gewoon een afwijzing van religie, of iets complexers?
Recente studies laten zien hoe het landschap van atheïsme sterk varieert, van de streng seculiere naties van Europa tot de spiritueel rijke culturen van Azië. Eén specifieke bevinding laat zien dat het niet geloven in God niet noodzakelijkerwijs het geloof in andere bovennatuurlijke fenomenen uitsluit, aangezien de meeste atheïsten en agnosten een of ander bovennatuurlijk geloof aanhangen.
Van historische tot maatschappelijke en technologische verschuivingen, klik door deze galerij om te ontdekken wat mensen over de hele wereld wegdrijft van traditionele ideeën over religie.